_edited.jpg){kind=small}
Autor: Canela
Tłumaczenie: Minji
Jeden język z dwoma różnymi formami pisma? To tylko jedna z wielu unikalnych cech i historii języka tego miesiąca: Panjabi!
Panjabi, znany również jako Punjabi, to język indo-aryjski z wpływami perskimi i arabskimi. Chociaż punjabi nie jest językiem urzędowym w żadnym kraju, jest szeroko używany przez 70 milionów ludzi w Pakistanie i 30 milionów w Indiach. Jednak język ten nie jest związany wyłącznie z kontynentem azjatyckim. W Kanadzie Panjabi jest czwartym najczęściej używanym językiem po mandaryńskim, francuskim i angielskim. Wielka Brytania również ma swoją społeczność 300 000 osób posługujących się Punjabi..
Historia i Piśmiennictwo
Panjabi jest powszechnie pisany dwoma różnymi systemami pisma: Gurmukhī i Shahmukhī. W Indiach Sikhowie zaczęli używać alfabetu Gurmukhī do zapisywania świętych pism już w XVII wieku. W rzeczywistości główny święty tekst Sikhizmu, Guru Granth Sahib, jest często zapisywany w alfabecie Gurmukhī. Ze względu na swoje znaczenie w Sikhizmie, alfabet Gurmukhī jest zazwyczaj uważany za pismo Sikhów. Stało się to znane jako Punjabi indyjski, co jest najczęściej stosowanym określeniem Punjabi.
W Pakistanie przywiązanie ludności do języka urdu spowodowało, że Panjabi jest zapisywany pismem urdu. Znane również jako alfabet Shahmukhī, pismo urdu wywodzi się z pisma persko-arabskiego. Alfabet Shahmukhī sięga XII wieku, kiedy to był pierwotnie używany przez muzułmańskich poetów. Wielu uważa, że pismo Shahmukhī jest nieco trudniejsze do nauki niż pismo Gurmukhī. W przeciwieństwie do pisma Gurmukhī, Shahmukhī pisze się od prawej do lewej, a kształt liter zmienia się w zależności od ich umiejscowienia w wyrazie.
Pomimo że oba systemy pisma przekazują ten sam język, są napisane w różny sposób. Nie podjęto wiele działań w celu oficjalnego ustandaryzowania języka. Różnice w preferencjach kulturowych między społecznościami posługującymi się Punjabi Sikhów, muzułmanów i Hindusów są uważane za możliwą przyczynę, zwłaszcza po podziale Indii w 1947 roku. Po podziale Indie i Pakistan wymieniły się grupami religijnymi, co doprowadziło do tego, że muzułmańska ludność Punjabi chciała mieć swój własny język obok urdu, co doprowadziło do powstania pisma Shahmukhī.
Długa historia Panjabi pozwoliła na stworzenie bogatej i historycznej kultury.
Na przykład żywiołowy tradycyjny taniec ludowy Bhangra rozprzestrzenił się na cały świat, modernizując się dla młodszych pokoleń. Taniec ten zainspirował gatunek muzyki pop Bhangra, który był hitem w Wielkiej Brytanii w latach 70. i 80. Tradycyjny taniec Bhangra pozostaje popularny wśród ludności Punjabi w Indiach i Pakistanie.
Czy wiesz, że?
„Panjabi” pochodzi od perskiego słowa Panj-āb, które oznacza „Pięć Rzek”.
Panjabi ma około 30 dialektów, z czego Majhi jest „standardowym” dialektem. Większość dialektów jest wzajemnie zrozumiałych.
Panjabi jest językiem tonalnym.
Panjabi jest jednym z najczęściej używanych języków przez Sikhów.
Panjabi jest językiem urzędowym stanu Pendżab w Indiach.
Podstawowe Zwroty w Panjabi
Cześć! — ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ। / ست سِری اَکال (sat srī akāl)
Jak się masz? — ਤੁਹਾਡਾ ਕੀ ਹਾਲ ਹੈ? / تُہاڈا کی حال ہے؟ (tuhāḍā kī hāl he?)
Gdzie jest toaleta? — ٹوائلٹ کِتھے وا؟ (tolet kiṭai wai?)
Przepraszam — ਖਿਮਾ/ਮਾਫ਼ ਕਰੋ ਜੀ۔ / معاف کرو جی۔ (kimā/māf karō jī)
Dziękuję — ਧਨਵਾਦ / مہربانی (tànvād)
Kocham cię — ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ۔ / میں تینوں پیار کردا ہاں (mẽ tenū̃ piār kardā hā̃)
Gratulacje! — ਮੁਬਾਰਕاں! (Mubārakāṁ!)
Pomocy! — ਮੱਦਦ! / مدد! (madad!)
Czy mówisz po angielsku? — ਤੁਸੀਂ ਅੰਗਰੇਜੀ ਬੋਲਦੇ ਹੋ؟ / تُسیں انگریزی بولدے ہو؟ (tusī̃ angrējī bōldē hō?)
O Canela
Canela to marzycielka, która spędza część swojego czasu, próbując lepiej poznać siebie i otaczający ją świat. Większość czasu spędza jednak pochylona nad swoim zniszczonym biurkiem, przygotowując się do kolejnego testu.
O Minji
Minji jest aspirującym poliglotą, aktualnie rozwijającym swoje zdolności językowe studiując lingwistykę stosowaną w swojej ojczyźnie, Polsce. W wolnym czasie, poza pracą i studiami, gra w gry, uczy się języków obcych oraz słucha muzyki.