Autor: Starla
Tłumaczenie: Minji
Historia i dziedzictwo
Osadnictwo francuskie w Ontario rozpoczęło się w XVII wieku, głównie wzdłuż Rzeki Świętego Wawrzyńca i Wielkich Jezior, gdzie odkrywcy i handlarze futer zakładali pierwsze osady. Te obszary szybko stały się centrum rywalizacji między Brytyjczykami a Francuzami, która zakończyła się przejęciem Nowej Francji (Kanady) przez Brytyjczyków w 1763 roku. Ta zmiana przyniosła nowe wyzwania dla francuskich osadników, ale nie usunęła ich obecności ani wpływu kulturowego. Na początku XX wieku dziedzictwo Franco-Ontaryjczyków stanęło przed wielkim wyzwaniem w postaci Regulacji 17, prawa uchwalonego w 1912 roku, które ograniczało edukację w języku francuskim w Ontario. Prawo to miało na celu zasymilowanie francuskojęzycznej ludności z angielskojęzyczną większością, ale spotkało się z silnym oporem ze strony społeczności Franco-Ontaryjczyków. Pomimo tych trudności, Franco-Ontaryjczycy utrzymali swoją unikalną tożsamość kulturową i językową dzięki determinacji, działalności na rzecz swoich praw i wsparciu społeczności. Dziś ich dziedzictwo jest obchodzone za istotny wkład w różnorodność kulturową i historię Ontario.
Język
Język Franco-Ontaryjczyków, będący wariantem francuskiego kanadyjskiego, jest kluczowym elementem ich kultury. Mówiony przez francuskojęzyczne społeczności w Ontario, zawiera unikalne wyrażenia i akcenty, na które wpłynęła historia regionu oraz interakcje z anglojęzycznymi mieszkańcami. Wysiłki na rzecz zachowania i promowania języka Franco-Ontaryjczyków obejmują szkoły z nauczaniem w języku francuskim, festiwale kulturalne i media. Choć język francuski można spotkać w całym Ontario, najczęściej używany jest na północy prowincji, gdzie mniejsze społeczności są mniej narażone na wpływ języka angielskiego.
Journée Franco-Ontarienne
Journée Franco-Ontarienne, obchodzone 25 września, to ważny dzień dla Franco-Ontaryjczyków, symbolizujący ich żywą kulturę i bogate dziedzictwo. Dzień ten upamiętnia odsłonięcie flagi Franco-Ontaryjczyków w 1975 roku, która stała się dumnym symbolem społeczności. Obchody obejmują parady, występy kulturalne i spotkania społecznościowe, podkreślające wkład Franco-Ontaryjczyków w różnorodność prowincji. Dla społeczności Franco-Ontaryjczyków ten dzień stanowi mocne potwierdzenie ich tożsamości, jedności oraz trwającej żywotności ich języka i tradycji w Ontario.
Muzyka Franco-Ontaryjska
Artyści Franco-Ontaryjscy, tacy jak Chuck Labelle, André Paiement, Annie Blanchard, Damien Robitaille, Mélissa Ouimet i Les Chiclettes, odgrywają kluczową rolę w promowaniu i zachowywaniu kultury Franco-Ontaryjczyków poprzez swoją muzykę i występy. Chuck Labelle jest znany z folk-rockowego brzmienia i pełnych emocji tekstów, podczas gdy André Paiement, współzałożyciel zespołu CANO, pozostawił trwałe dziedzictwo dzięki swojemu wkładowi w muzykę i teatr Franco-Ontaryjczyków. Annie Blanchard to współczesna artystka o uduchowionej barwie głosu, a Damien Robitaille przyciąga publiczność unikalnym połączeniem popu, rocka i folkowych wpływów. Mélissa Ouimet wnosi rockową energię do swoich francuskich utworów, a Les Chiclettes, kobiece trio wokalne, czaruje słuchaczy harmonijnym połączeniem jazzu, swingu i chansons. Wspólnie ci artyści celebrują i utrzymują żywe dziedzictwo Franco-Ontaryjczyków, inspirując dumę i jedność wśród społeczności.
Kuchnia
Chociaż nie istnieje specyficzna kuchnia Franco-Ontaryjska, niektóre potrawy można uznać za część naszej kultury. Dania takie jak boczek peameal, często nazywany "kanadyjskim bekonem", to popularne danie, przyrządzane z polędwicy wieprzowej obtaczanej w mące kukurydzianej, co nadaje mu unikalną teksturę i smak. Kolejnym produktem jest syrop klonowy, ponieważ Ontario jest znaczącym producentem tego słodkiego przysmaku. Syrop klonowy jest podstawą w wielu domach Franco-Ontaryjczyków i służy do słodzenia wszystkiego, od naleśników po desery. Dodatkowo, tarty maślane, ukochany kanadyjski przysmak z bogatym, słodkim nadzieniem, są cenioną częścią lokalnych tradycji kulinarnych. Sandacz, znany również jako walleye, jest ulubioną rybą dzięki rozległym jeziorom Ontario, które dostarczają świeżych, pysznych ryb, często wykorzystywanych w regionalnych przepisach. Te potrawy nie tylko zaspokajają podniebienia, ale także łączą Franco-Ontaryjczyków z ich kulturowymi korzeniami i naturalnym bogactwem prowincji.
Różnice między francuskim z Quebecu a francuskim z Ontario
Francuski z Quebecu i francuski z Ontario mają wiele podobieństw, ale także zauważalne różnice wynikające z wpływów historycznych, kulturowych i regionalnych. Francuski z Quebecu zachowuje więcej tradycyjnych cech języka francuskiego, takich jak charakterystyczna wymowa, słownictwo i wyrażenia zakorzenione w bogatym dziedzictwie językowym Quebecu. Dodatkowo, francuski z Quebecu często włącza słowa pochodzenia rdzennych mieszkańców, co odzwierciedla unikalny krajobraz kulturowy i językowy prowincji. Z kolei francuski z Ontario może wykazywać większy wpływ języka angielskiego, biorąc pod uwagę bliskość społeczności anglojęzycznych i historię dwujęzyczności prowincji. Mówcy francuskiego z Ontario mogą także przyjmować pewne angielskie słowa lub zwroty w swojej mowie, co przyczynia się do unikalnego językowego połączenia. Na przykład często słyszę, jak ludzie mówią „J’en ai un appointment” zamiast poprawnie „J’en ai un rendez-vous”. Kolejnym przykładem jest „Je vais visionner un show” zamiast „Je vais visionner un spectacle”. Jednak najczęstszym anglicyzmem w Franco-Ontario jest dodawanie „er” do angielskich słów, np. watcher, fisher, builder itp.
Edukacja
Kryzys edukacji we francuskim języku w Ontario jest pilnym problemem, zagrażającym istnieniu kultury i społeczności Franco-Ontaryjczyków, jakie znamy. Szkoły z nauczaniem w języku francuskim borykają się z problemami takimi jak niedofinansowanie, brak nauczycieli i niewystarczające zasoby, co wpływa na jakość edukacji dla uczniów francuskojęzycznych. Dodatkowo dzieci coraz mniej mówią i uczą się języka francuskiego z powodu rosnącej integracji z angielskojęzycznymi środowiskami, ograniczonego dostępu do mediów w języku francuskim i rosnącej dominacji języka angielskiego w codziennym życiu. Sytuacja ta podważa wysiłki na rzecz zachowania i promowania języka francuskiego oraz tożsamości kulturowej wśród młodych Franco-Ontaryjczyków. W rezultacie społeczność obawia się spadku przekazywania swojego dziedzictwa przyszłym pokoleniom, co stanowi znaczące zagrożenie dla istnienia kultury Franco-Ontaryjczyków. Rozwiązanie tych problemów edukacyjnych jest kluczowe dla zapewnienia przetrwania i rozwoju tej żywej społeczności.
Podsumowanie od rdzennego mieszkańca
Na zakończenie, mieszkałam w społeczności Franco-Ontario przez całe swoje życie, i chociaż nasz francuski może nie być tak uporządkowany ani poprawny jak francuski we Francji czy nawet francuski z Quebecu, ważne jest, abyśmy utrzymali nasz język. Wiele szkół francuskich jest zamykanych, nawet ta, do której uczęszczałam na szkołę średnią, jest w wielkim niebezpieczeństwie zamknięcia. Szkoła, do której chodziłam, miała kiedyś 1200 uczniów rocznie, a teraz ma zaledwie 350 uczniów. Klasy są zamykane, ponieważ nie mogą sobie pozwolić na dodatkowego woźnego, a także dlatego, że nie ma wystarczającej liczby uczniów, aby uzasadnić ich używanie. Byłam w dwóch klasach w moim ostatnim roku, w których było tylko 3 uczniów. Tymczasem w szkołach angielskich buduje się rozszerzenia kampusów ze względu na liczbę uczniów. W rzeczywistości wiele dzieci, które chodzą do angielskich szkół, ma francuskich rodziców lub sami mówią po francusku, ale odmawiają utrzymania języka, ponieważ francuski jest uważany za „lamerski” i niemodny. W rzeczywistości mówienie po francusku to naprawdę ważna umiejętność w Ontario i zapewnia ludziom lepsze możliwości zatrudnienia, jeśli go znają. Francuski z Ontario zawsze będzie miał szczególne miejsce w moim sercu i uważam, że ten język jest wart utrzymania. Na zakończenie powiem, merci pour reader mon article.
O Starla
Młoda Francuzka-Kanadyjka, która obecnie robi licencjat z rachunkowości z dodatkowym kierunkiem z języka angielskiego. Jest również księgową na pół etatu i czerpie przyjemność z hobby takich jak sztuka cyfrowa, skateboarding, gry wideo, szachy i oczywiście nauka języków. Obecnie biegle posługuje się francuskim i angielskim, a uczy się niderlandzkiego.
O Minji
Minji jest aspirującym poliglotą, aktualnie rozwijającym swoje zdolności językowe studiując lingwistykę stosowaną w swojej ojczyźnie, Polsce. W wolnym czasie, poza pracą i studiami, gra w gry, uczy się języków obcych oraz słucha muzyki.